Parmak Ucunda Yürüme Şekline Dikkat!

Parmak ucunda yürüme nedir?

• Parmak ucunda yürüme, çocukların ayak tabanlarını yere tam olarak basmayıp yalnızca parmak uçları üzerinde adım atmasıyla tanımlanan bir yürüyüş modelidir. Çocukların yürüme becerisini kazandığı süreçte; baldır ve ayak bileği kasları güçlenirken, çocuklar denge sağlamak için geçici olarak bu pozisyonu tercih edebilir. Bu nedenle 6–24 aylık dönemde parmak ucunda yürüme görülmesi çoğu zaman fizyolojiktir ve kendiliğinden düzelir.

• Ancak yaş ilerledikçe, yürüyüş sırasında ayak tabanının temas etmemesi; kas dengesizlikleri, tendon kısalıkları veya sinir sistemi farklılıkları gibi altta yatan problemlerden kaynaklanabilir. Özellikle 2 yaşından sonra hâlâ sadece parmak ucunda yürüyorsa, çocuğun hem ortopedik hem de nörolojik açıdan değerlendirilmesi gereklidir. Bu sayede; zamanında uygulanan fizik tedavi egzersizleriyle kas uzatma, ortez desteği veya gerekirse diğer tıbbi müdahaleler tedavi seçeneklerinde yer alır.

• Parmak ucunda yürüme, bazen sadece bir alışkanlık (idiopatik) olarak da ortaya çıkar. Alışkanlık kaynaklı vakalarda; çocuk; ayakkabı, zeminin dokusu veya dikkat dağıtıcı bir uyaran nedeniyle parmak uçlarını kullanmayı tercih eder. Böyle durumlarda aile desteğiyle ve basit egzersizlerle—örn. topuk vuruşu alıştırmaları—sorunun kendi kendine ortadan kaybolduğu gözlemlenir.

• Parmak ucunda yürüme oldukça yaygın bir durumdur ve her çocuğun gelişimsel özelliklerine göre farklılık gösterir. Araştırmalara göre, normal gelişim gösteren 5-6 yaşlarındaki çocukların yaklaşık %2’sinde parmak ucunda yürüme devam etmektedir. Gelişimsel bozuklukları veya gecikmeleri olan çocuklarda ise bu oran %41’e kadar çıkmaktadır. Özellikle otizm spektrum bozukluğu gibi durumlarda parmak ucunda yürüme daha sık karşılaşılan bir davranıştır.

• Özetle, parmak ucunda yürüme çoğu çocuk için geçici ve normal bir dönemdir. Yine de 2 yaş sonrasında devam eden, çocuğun günlük aktivitelerini veya dengesini etkileyen haller mutlaka uzman kontrolü gerektirir. Erken tanı ve uygun yönlendirme ile hem kalıtsal hem de fonksiyonel problemlerin önüne rahatlıkla geçilir.

Parmak ucunda yürümenin en sık nedenleri nelerdir ?

Bu durum, tek bir sebebe bağlı kalmayıp birden fazla faktörün etkisiyle ortaya çıkar. Aşağıda en sık karşılaşılan beş temel nedeni bulabilirsiniz:

• Alışkanlık (İdiyopatik Parmak Ucunda Yürüme)
  Bazı çocuklarda altta yatan hiçbir tıbbi sorun olmadan, yalnızca alışkanlık olarak parmak ucunda yürüme olur. Bu idiopatik vakalarda, çocuk ayaklarının yerle temasından hoşlanmaz veya bu yürüyüş şeklini rahat bulur. Genellikle ek müdahale gerektirmez. Basit yönlendirmeler ve evde yapılan germe egzersizleri ile zaman içinde kendiliğinden düzelir.
• Nörolojik Problemler
  Serebral palsi başta olmak üzere merkezi sinir sistemi kaynaklı durumlar, kas tonusunun (kas gerginliğinin) artması ile sonuçlanır. Bu durumda çocuk, dengeyi korumak amacıyla parmak uçlarını kullanır. Aynı şekilde bazı kas hastalıkları da benzer tablo oluşturur ve profesyonel bir uzman değerlendirmesi gerektirir.
• Kısa Aşil Tendonu
  Aşil tendonunun normalden kısa olması, topuğun tam olarak yere inmesini engeller. Sonuç olarak; çocuk adım atarken parmak ucuna yüklenir. Ortopedik muayene sırasında tendon uzunluğunun değerlendirilmesi ve germe egzersizleri planlanması faydalıdır.
• Otizm Spektrum Bozukluğu
  Otizmli çocuklarda duyusal farklılıklar ve tekrarlayıcı hareketler sık meydana gelir. Parmak ucunda yürüme, bu bireylerde hem duyusal olarak daha az uyaran hissetme hem de alışkanlık açısından tercih edilen bir davranış kalıbı olur. Erken davranış terapisi ve duyusal bütünleme çalışmaları yararlı olur.
• Duyusal Entegrasyon Problemleri
  Bazı çocuklar, ayağın yere temas ettiği anda gelen basınç ve titreşim uyaranlarına aşırı tepki verir. Parmak ucunda yürüme, bu duyusal rahatsızlığı azaltma amacı taşır. Bu tip vakalarda fizyoterapist eşliğinde duyusal entegrasyon egzersizleri uygulanarak çocuğun ayak tabanı uyaranlarına alışması sağlanır.

Parmak ucunda yürümenin tanısı nasıl konulur ? 

Parmak ucunda yürüme tanısı koyulurken, ayak tabaninin yere tam basmama şikayeti ayrıntılı bir şekilde değerlendirilir. Erken ve doğru tanı için şu adımları uygulamak lazım:

1. Aile Hikayesi ve Gelişimsel Öykü
   • Yürümenin ilk ne zaman başladığı ve parmak ucunda yürümenin ne zaman fark edildiği
   • Ailede benzer yürüyüş bozukluğu öyküsü olup olmadığı
   • Çocuğun motor gelişim basamaklarındaki gecikmeler veya diğer nörolojik belirtiler
2. Fiziksel Muayene ve Yürüme Analizi
   • Kas Tonusu ve Gerginlik Ölçümü
   • Aşil Tendon Uzunluğu Testi
   • Yürüyüş Gözlemi
3. Görüntüleme ve Elektrofizyolojik Tetkikler
   • Radyolojik Görüntüleme: Şüphe halinde ayak bileği ve alt ekstremite eklemlerinin röntgen veya MR incelemesi
   • EMG (Elektromiyografi): Kas veya sinir kaynaklı patolojiyi ayırt etmek için kas ve sinir ileti hızının ölçülmesi
4. Gelişimsel ve Nörolojik Değerlendirme
   • Çocuğun denge, koordinasyon ve proprioseptif (kendi vücut farkındalığı) testleri
   • Gerekirse çocuk nörolojisi ve fizyoterapi uzmanı iş birliği ile kapsamlı değerlendirme

Bu basamaklarla “parmak ucunda yürüme tanısı” erken dönemde konulur ve altta yatan nedenin ne olduğu netleşir. Doğru tanı; fizik tedavi programı, ortez kullanımı veya cerrahi girişim gibi uygun tedavi planlamasını mümkün kılar

Parmak ucunda yürüme tedavisi nedir? 

Parmak ucunda yürüme tedavisi, altta yatan nedene ve çocuğun yaşına bağlıdır. Otizm spektrum bozukluğu, serebral palsi veya başka bir nörolojik durum varsa, multidisipliner bir ekip—pediatrik nörolog, çocuk gelişim uzmanı ve fizyoterapist—birlikte çalışarak kapsamlı bir tedavi planı oluşturur. Daha basit ve idiopatik vakalarda ise şu yöntemler öncelikli olarak uygulanır:

1. Fizyoterapi ve Egzersiz Programları
   • Kas esnekliğini, denge ve koordinasyonu geliştiren egzersizler
   • Topuk vuruşu alıştırmaları ve proprioseptif farkındalık çalışmaları
2. Aşil Tendon Germe Egzersizleri
   • Kısa aşil tendonunu uzatmaya yönelik pasif ve aktif germe hareketleri
   • Haftalık düzenli olarak—genellikle günde 2–3 kez— topuk pozisyonu egzersizleri
3. Alçı veya Ortez Desteği
   • Gece atelleri veya gündüz kullanılan ortezlerle tendon ve kasın nazikçe esnetilmesi
   • Ayak bileği pozisyonunun düzeltilmesi için özel yapım botlar veya ortez sistemleri
4. Cerrahi Müdahele
   • Konservatif tedavilere yanıt alınmayan, tendon kısalığının ileri düzeyde olduğu vakalarda
   • “Aşil tendon uzatma ameliyatı” gibi minimal invaziv teknikler
   • Ameliyat sonrası dönemde 4–6 hafta ortez veya alçı uygulaması ile desteklenmesi

Her çocuğun tedavi süreci düzenli takip ve değerlendirme gerektirir. Erken müdahale, hem kas-iskelet sistemi hem de motor becerilerde kalıcı sorunların önüne geçer; bu nedenle parmak ucunda yürüme belirtisi fark edildiğinde zaman kaybetmeden uzman görüşü alınması büyük önem taşır.

Ailelere Öneriler

Parmak ucunda yürüme fark edildiğinde ailelerin alacağı doğru tutum, çocuğunuzun sağlıklı gelişimi için kritik öneme sahiptir:

1. Erken Uzman Desteği Alın
   Parmak ucunda yürüme ilk fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına veya pediatrik fizyoterapiste başvurun. Erken tanı, gerekirse tedavi planının hızla devreye girmesini sağlar.
2. Evde Düzenli Egzersiz Rutini Oluşturun
   Doktorunuzun veya fizyoterapistinizin önerdiği germe ve denge egzersizlerini günlük rutininizin bir parçası haline getirin. Egzersizleri oyunlaştırarak çocuğunuzun motivasyonunu yüksek tutabilirsiniz.
3. Gelişimsel Göstergeleri Takip Edin
   Parmak ucunda yürüme tek başına bir belirti olsa da, dil gelişimi, sosyal etkileşim veya ince motor becerilerde de gecikme gözlemlerseniz mutlaka multidisipliner bir değerlendirme yaptırın. Gelişimsel sorunlar erken fark edildiğinde müdahale şansı artar.
4. Uygun Ayakkabı ve Yüzey Seçin
   Çocuklar; ayağı desteği olan, esnek tabanlı ve topuk kısmı hafifçe yüksek ayakkabılar giymelidir. Kayıt tutularak hangi zeminlerde yürürken rahat ettiği gözlemlenir ve bu bilgi tedavi planına eklenir.
5. Sabırlı ve Destekleyici Olun
   Parmak ucunda yürüme alışkanlığını değiştirmek zaman alır. Her aşamada çocuğunuzu övgü ve teşvikle destekleyin. Olumlu geri bildirimler, egzersizlere ve doktor kontrollerine istekli katılımı artırır.
6. Periyodik Kontrolleri İhmal Etmeyin
   Tedavi sürecinde belirlenen aralıklarla uzman kontrolüne gidin. İlerleme değerlendirmeleri, egzersiz programını ve gerekirse diğer müdahaleleri güncellemek için fırsat sunar.

Bu adımları takip ederek; parmak ucunda yürümenin olası nedenleri hızla ortaya konulur, doğru tedavi stratejisi oluşturulur ve çocuğunuzun yürüyüş gelişimi desteklenmiş olur.

Sık Sorulan Sorular

Otizmde Parmak Ucunda Yürüme Sık mı Görülür?

Evet, otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda parmak ucunda yürüme daha sık meydana gelir. Bunun nedeni, bu çocukların duyusal hassasiyetlerinin artmış olması veya motor becerilerdeki farklılıklardır.

Parmak Ucunda Yürüme İçin Evde Hangi Egzersizler Yapılabilir?

• Aşil tendonunu esnetmek için ayak parmaklarını yukarı doğru çekme egzersizleri.
• Topuk üzerine basarak yürüme pratikleri.
• Merdiven basamağında aşil germe hareketleri.
  Egzersizleri bir uzmandan öğrenip doğru şekilde uygulamak önemlidir.

Parmak Ucunda Yürüme Ameliyatı Riskli mi?

Ameliyatlar, deneyimli ortopedistler tarafından yapıldığında genellikle güvenlidir. Ancak her cerrahi müdahale gibi enfeksiyon, kanama veya iyileşme sürecinde yavaşlık gibi riskler taşır.

Parmak Ucunda Yürüme Ameliyatı Sonrası Ne Zaman Normal Hayata Dönerim?

Ameliyat sonrası iyileşme süreci hastanın yaşına, cerrahinin türüne ve rehabilitasyon programına bağlıdır. Ameliyat sonrası hemen hasta yürür ve ayağında alçı ile günlük hayatına devam eder. Genellikle 4-6 hafta içinde günlük aktivitelere tam dönüş sağlanır.

Doç. Dr. Aybars Kıvrak’ın konu ile alakalı medyadaki demeçleri

1. https://www.cnnturk.com/saglik/cocuklarda-bu-yuruyus-sekline-dikkat-2122938
2. https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/cocugunuz-boyle-yuruyorsa-dikkat-bircok-hastaligin-habercisi-olabilir-2217094?utm_medium=KategoriSayfasi&utm_source=KategoriSayfasi
3. https://www.sokgazetesi.com.tr/cocuklarda-bu-yuruyus-sekline-dikkat

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Diğer bilgilendirme yazıları için tıklayınız.

En son güncelleme 22 Temmuz 2025 Doç.Dr.Aybars Kıvrak