Tetik Parmak Nedir?

Tetik Parmak Nedir?

Tendonlar — parmakları büküp açmamızı sağlayan kuvvet ileten yapılardır. Bu tendonlar dar bir kılıf (A1 pulley gibi) içerisinden kayar. Kılıfın kalınlaşması, tendon yüzeyinde nodül (şişlik) oluşması veya etrafta ödem varsa, tendon kılıf içinde takılır ve parmak ileri-geri hareket ederken “takılma” olur. Bazı vakalarda parmak tamamen kilitlenir ve hasta parmağını el ile açmak zorunda kalır.

Tetik Parmağın Nedenleri Nelerdir?

Tetik parmak gelişimine yol açan bazı nedenler şunlardır:

• Tekrarlayan hareketler: El aletlerini sık kullanan, yazı yazma, dikiş dikme veya bahçecilik gibi işlerle meşgul olan kişilerde bu patolojinin riski artar.
• Tendon iltihapları: Parmak tendonlarında iltihaplanma, hareket sırasında sürtünmeye ve kılıfın daralmasına yol açar.
• Genetik yatkınlık: Ailede benzer durumların görülmesi riski arttırır.

Kimler Risk Altında?

• Tekrarlayan el-parmak hareketleri yapanlar (el aletleri, dikiş, yazı vb.)
• Diyabetli bireyler ve inflamatuvar artritli hastalar (romatoid artrit gibi)
• Orta yaş ve üstü (genellikle 40–60 yaş arası) ile kadınlarda daha yaygındır.

Belirtileri Nelerdir?

Tetik parmak genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:

• Parmakta takılma, kilitlenme veya “çıt, tak” sesi
• Sabahları daha belirgin sertlik ve ağrı
• Parmak bükülmesinde zorluk; avuç içinde sıkışma hissi
• Tendon boyunca hassasiyet veya küçük şişlik hissi

Tanı

Tanı genellikle muayene ile konur. Doktor parmağı büküp açtırarak hangi seviyede takılma olduğunu değerlendirir. Gerekirse ultrason veya MRG ile tendon hareketi ve kılıf durumu görüntülenebilir.

Tetik Parmağın tedavisi nedir?

1. Koruyucu Yöntemler:

• İstirahat, tekrarlayan hareketleri azaltma veya iş modifikasyonu
• Atel (gece splinti) kullanımı — özellikle başparmak veya işlevsel rahatsızlığı olan parmaklarda
• NSAID (ağrı/iltihap giderici) destekleri ve lokal soğuk/ısı uygulamaları
• Bu yöntemler erken evrede fayda sağlar; bazı hastalarda şikayetler kendiliğinden azalır.

2. Enjeksiyon Tedavisi:

• Kortikosteroid (kortizon) enjeksiyonu A1 pulley bölgesine sık uygulanan ve birçok hastada semptomatik rahatlama sağlayan bir yöntemdir.
• Literatürde tek enjeksiyon başarısı değişken bildirilmiş olmakla birlikte, genel olarak birçok merkezde %70–80 aralığında başarılı olduğu ve özellikle diyabetik hastalarda etkinliğinin daha düşük olabildiği bildirilmektedir.
• Tekrar enjeksiyonların bazı hastalarda uzun süreli rahatlama sağladığı, ancak nüks oranının var olduğu rapor edilmiştir.
• Riskler: Enjeksiyon bölgesinde cilt incelmesi, renk değişikliği, enfeksiyon (çok nadir), tendon zayıflaması/ayrılması (çok nadir) gibi komplikasyonlar bildirilmiştir; bu nedenle enjeksiyon mutlaka uzman tarafından yapılmalıdır.

3. Cerrahi Tedavi:

• Konservatif tedavilere yanıt vermeyen veya uzun süredir kilitli kalmış parmaklarda cerrahi serbestleştirme başarılı sonuçlar verir.
• Açık cerrahi başarıyla uygulanan bir yöntemdir. Cerrahi ile kılıfın dar olan kısmı açılır; sonuçlar genellikle çok başarılıdır (yüksek başarı oranı, fonksiyonel düzelme).
• Son yıllarda WALANT (wide awake local anaesthesia no tourniquet) yöntemi ile ayaktan, lokal anestezi altında yapılan işlemler hasta memnuniyeti ve güvenli sonuçlar göstermektedir.

Egzersizlerle Tedaviye Destek

Tetik parmak riskini azaltmak ve belirtileri hafifletmek için egzersizlerden faydalanabilirsiniz:

• Avuç içi germe: Eller avuç içleri birleştirilir ve yavaşça aşağı doğru germe egzersizi yapılır.
• Top sıkma egzersizi: Yumuşak bir top sıkılarak parmak ve avuç içi kasları güçlendirilir.
• Parmak germe: Etkilenen parmak diğer el yardımıyla yavaşça gerilir ve esnetilir​.

Tetik Parmağı Önlemenin Yolları

• Elleri koruyun: Tekrarlayan hareketlerden kaçının veya ergonomik aletler kullanın.
• Erken teşhis: Parmaklarda sertlik veya ağrı hissedildiğinde doktora başvurun.
• Egzersiz alışkanlığı kazanın: Parmakları ve elleri düzenli olarak güçlendiren egzersizler yapın.

Bu patoloji tedavisi olan bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun tedaviyle parmak fonksiyonları tamamen geri kazanılır. Özellikle cerrahi müdahaleler, bu vakalarda çok başarılı sonuçlar sunar. Ancak, bu durumun önlenmesinde tekrarlayan hareketlerden kaçınmak, elleri doğru şekilde kullanmak ve egzersiz yapmak büyük önem taşır.

Hastalar tarafından sık sorulan sorular

Tetik parmak ameliyatı zor mu?

Genellikle lokal anestezi ile yapılan kısa ve basit bir girişimdir; çoğu hasta aynı gün taburcu olur ve kısa sürede normal aktivitelere döner.

Tetik parmağın doğal yolla tedavisi mümkün mü?

Tetik parmak, erken evrede dinlenme, sıcak-soğuk uygulamalar ve atelle desteklenerek hafifle. Ancak ilerleyen vakalarda ve konservatif tedaviden fayda görmeyen hastalarda cerrahi müdahele gerekmektedir.

Tetik parmak kendiliğinden geçer mi?

Bazı hafif vakalarda semptomlar azalabilir; çoğu olguda ise konservatif tedavi gerekir. Tedavi edilmezse ilerleyip hareket kısıtlılığına neden olur.

Tetik parmak masajla düzelir mi?

Masaj, tetik parmağın semptomlarını hafifletebilir ancak tamamen iyileştirmez. Etkili bir tedavi için uzman bir doktora başvurmak gerekir.

Tetik parmak vitamin eksikliğinden olur mu?

Vitamin eksiklikleri doğrudan tetik parmağa neden olmaz. Ancak diyabet ve romatizmal hastalıklar gibi durumlar riski arttırır.

Doç. Dr. Aybars Kıvrak’ın konu ile alakalı medyadaki demeçleri

1. https://www.hurriyet.com.tr/aile/galeri-sabahlari-parmaginizda-bu-hisle-uyaniyorsaniz-dikkat-tetik-parmak-nedir-nasil-tedavi-edilir-42479411
2. https://www.cnnturk.com/saglik/sabahlari-parmaginizda-bunu-hissediyorsaniz-dikkat-2124915
3. https://www.cumhuriyet.com.tr/saglik/telefon-kullanimi-tetikliyor-parmaginizda-bunu-hissediyorsaniz-dikkat-2219119

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Diğer bilgilendirme yazıları için tıklayınız.

En son güncelleme 24 Aralık 2025 Doç.Dr.Aybars Kıvrak